• ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΕΧΕΙ ΠΡΟΚΥΨΕΙ ΑΠΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ (ΕΡΓΑΣΙΕΣ-ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ-ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ) ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΗΣ Δ/ΝΣΗΣ Π.Ε. Γ΄ ΑΘΗΝΑΣ

Σάββατο 7 Ιανουαρίου 2012

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ- ΥΔΡΟΒΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ- ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

"Το νερό στη ζωή μας- Υδρόβια οικοσυστήματα". - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

40 προτάσεις εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για το νερό
Α) ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ
1) Ζωγραφίζουμε ένα ποτάμι ή μια λίμνη.2) Κάνουμε κολλάζ πάνω στο ποτάμι ή τη λίμνη, συμπληρώνοντάς το με δέντρα, πράσινα φύλλα, ζώα και πουλιά που ζωγραφίζουμε εμείς ή τα κόβουμε από περιοδικά και τα κολλάμε.3) Ακούμε ήχους του νερού και φωνές ζώων από CD (Εκπαιδευτικό πακέτο «Ήχος και φύση» ΚΠΕ Πορροϊων Σερρών ή CD του ΚΠΕ Νεάπολης Λασιθίου).4) Διηγούμαστε ένα παραμύθι και μαντινάδες για το νερό, τη λίμνη ή το ποτάμι.5) Δραματοποιούμε ένα παραμύθι σχετικό με το νερό, τη λίμνη ή το ποτάμι.6) Γνωριμία με τα ζώα και τα πουλιά της λίμνης ή του ποταμού.7) Η τροφική αλυσίδα σε έναν υγρότοπο. Παιχνίδι ρόλων «Ποιος τρώει ποιον» (Βλ. Βιβλίο Κων/νας Παπαδογιαννάκη – Θ. Κουσουρή). Ακούμε τις «4 Εποχές» του Βιβάλντι και προσπαθούμε να μιμηθούμε τη λίμνη ή τον ποταμό σε κάθε εποχή. (Βλ. αντίστοιχα μουσικά παιχνίδια της Τατιάνας Ραϊση –Βολανάκη).9) Δραματοποιούμε ένα παραμύθι σχετικό με το νερό.10) Ακούμε το μύθο του Νάρκισσου και τον δραματοποιούμε στη συνέχεια.11) Βρίσκουμε παραμύθια και μύθους και τραγούδια σχετικά με το νερό.12) Συζητάμε στην τάξη με έναν εκπρόσωπο οικολογικής οργάνωσης13) Γράφουμε ένα δικό μας παραμύθι για το νερό, τη λίμνη ή το ποτάμι.14) Βρίσκουμε τρόπους εξοικονόμησης νερού.15) Συζητάμε για τους τρόπους μόλυνσης του νερού και τις συνέπειες στην υγεία μας και στην οικολογική ισορροπία.16) Γράφουμε μια επιστολή προς τον Τύπο ή τον τοπικό Δήμο ή όποιον άλλο υπεύθυνο για τα προβλήματα του υγρότοπου και τις προτάσεις μας για την προστασία του.17) Φτιάχνουμε τη μακέτα ενός υγρότοπου στην τάξη, αξιοποιώντας παλιά υλικά.18) Φτιάχνουμε μάσκες ζώων και πουλιών που ζουν στους υγρότοπους.19) Σχεδιάζουμε αφίσες με συνθήματα για την προστασία του νερού ή του υγρότοπου.20) Φτιάχνουμε το δικό μας ραδιοφωνικό μήνυμα για το νερό ή τον υγρότοπο και το ηχογραφούμε.21) Αξιοποιούμε προτεινόμενα φύλλα εργασίας και παιχνίδια από τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, την Εταιρεία Προστασίας της Φύσης και το WWF. Β) ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΞΗ
22) Επισκεπτόμαστε ένα κοντινό ποτάμι ή λίμνη.23) Κλείνουμε τα μάτια και ακούμε τους ήχους στον υγρότοπο.24) Προσπαθούμε να ξεχωρίσουμε διαφορετικούς ήχους πουλιών ή ζώων.25) Μιμούμαστε ήχους που ακούμε.26) Ηχογραφούμε τους ήχους του υγρότοπου και τους ακούμε μετά στο σχολείο.27) Αισθανόμαστε τις μυρωδιές του υγρότοπου.28) Προσπαθούμε να ξεχωρίσουμε διαφορετικές μυρωδιές (βοηθάει πολύ μια επίσκεψη στο Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων ή στο Πάρκο Χλωρίδας και Πανίδας του Πολυτεχνείου Κρήτης).29) Φτιάχνουμε χρώματα από φυτά και λουλούδια.30) Ξεχωρίζουμε διαφορετικά δέντρα και λουλούδια του υγρότοπου.31) Ζωγραφίζουμε, φωτογραφίζουμε ή βιντεοσκοπούμε την επίσκεψή μας στον υγρότοπο και βλέπουμε μετά τις εικόνες στο σχολείο.32) Κυνήγι θησαυρού στον υγρότοπο.33) Παιχνίδι ρόλων στον υγρότοπο με τα παιδιά να αναλαμβάνουν το ρόλο των δέντρων, των ζώων αλλά και των ανθρώπων που έρχονται σε επαφή με τον υγρότοπο (ψαράδες, κυνηγοί, επισκέπτες, δήμαρχος, φυσιολάτρης). 34) Παντομίμα με τα πουλιά της λίμνης και τους κυνηγούς ή άλλη απειλή που εμφανίζεται. Μπορεί εδώ να αξιοποιηθεί η πρόταση από τα μουσικά παιχνίδια της Τατιάνας Ραϊση – Βολανάκη (το παιχνίδι με τη «Λίμνη των Κύκνων» του Τσαϊκόφσκι).35) Επισκεπτόμαστε ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο (π.χ. στη λίμνη της Αγιάς ή στη Γεωργιούπολη) για να δούμε πώς παράγεται ενέργεια από το νερό.36) Επισκεπτόμαστε έναν παλιό νερόμυλο για να δούμε παλιότερες χρήσεις του νερού για άλεσμα του σταριού και παραγωγή αλευριού37) Επισκεπτόμαστε ένα εργοστάσιο εμφιάλωσης νερών (π.χ. στο Στύλο στον Αποκόρωνα ή αλλού..38) Επισκεπτόμαστε τη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Χανίων για να μάθουμε τι έλεγχοι γίνονται και τι μέτρα λαμβάνονται για να πίνουμε καθαρό νερό (Πιθανοί χώροι επίσκεψης η Δεξαμενή στη συνοικία Άη Γιάννη των Χανίων, το εργαστήριο αναλύσεων της ΔΕΥΑΧ στον Βιολογικό Καθαρισμό, ο Βιολογικός Καθαρισμός, το Αντλιοστάσιο της ΔΕΥΑΧ στη λίμνη Αγιάς)39) Ετοιμάζουμε ερωτήσεις και παίρνουμε συνεντεύξεις από ειδικούς (Χημικούς, μέλη οικολογικών οργανώσεων κλπ)40) Καθαρίζουμε την όχθη ενός υγρότοπου με τη συνεργασία οικολογικών οργανώσεων και του Δήμου μας
Δραστηριότητες
- Κατασκευάζω γρίφους ή σταυρόλεξα σχετικά με το νερό.
- Φτιάχνω διάφορα παινχίδια σχετικά με το νερό και τη σημασία του στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας. Δεν ξεχνώ να βάλω κανόνες στο παιχνίδι. Χρησιμοποιώ τη φαντασία και τη δημιουργικότητα.
- Ετοιμάζω συλλογές από μύθους, ιστορίες, έθιμα, παροιμίες και γνωμικά που σχετίζονται με το νερό.
- Κατασκευάζω σειρά γραμματοσήμων με θέμα το νερό.
- Κατασκευάζω ενημερωτικό έντυπο υλικό για το νερό και την αειφόρο διαχείρισή του, στο οποίο δίνεται σημασία στην πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού για τη σημασία της αειφόρου διαχείρισης της κοινότητας.
- Κατασκευάζω νερόμυλο, τον κύκλο του νερού, ένα υδατοφράκτη κλπ.
- Βρίσκω άρθρα στην εφημερίδα για το φαινόμενο της ανομβρίας στην Κύπρο και ετοιμάζω δικό μου άρθρο για το πρόβλημα αυτό.
- Μελετώ και παρουσιάζω ένα μεγάλο υδατικό έργο του τόπου μου.

Δείτε τον κύκλο του νερού
·Δραστηριότητες για παιδιά
Θα χρειαστείτε:
Ένα βάζο
Μερικά μικρά φυτά
Ένα καπάκι μπουκαλιού ή ένα κοχύλι με νερό
Χώμα
Άμμο
Μικρές πέτρες
Βάλτε μέσα στο βάζο, κατά σειρά, πρώτα τις πέτρες, μετά την άμμο και στη συνέχεια το χώμα. Κατόπιν, φυτέψτε τα φυτά στο χώμα και τοποθετήστε δίπλα τους το καπάκι ή το κοχύλι με το νερό.
Αφού γεμίσετε το βάζο, κλείστε το με το καπάκι του, τοποθετήστε το σε ένα ηλιόλουστο σημείο και παρακολουθήστε τη θαυμαστή λειτουργία του κύκλου του νερού...
Νερό και φύση
1. Το ταξίδι του νερού στη φύση - δραστηριότητες2. Νερό και κλίμα3. Νερό και πολιτισμός
1. Το ταξίδι του νερού στη φύση - δραστηριότητες
Το παρακάτω σχέδιο περιγράφει το ταξίδι του νερού στη φύση…
Ακολουθήστε προσεχτικά τα βελάκια και παρατηρήστε τους σταθμούς αυτής της διαδρομής του νερού μεταξύ γης και ουρανού, μεταξύ στεριάς και ατμόσφαιρας…
Είναι πράγματι ένας κύκλος αυτή η διαδρομή;Συζητήστε με τους συμμαθητές σας και προσπαθήστε να σκεφτείτε αυτούς τους παράγοντες που παίζουν τον καθοριστικό ρόλο σε αυτό το ταξίδι…
Το νερό στη φύση βρίσκεται σε έναν συνεχή κύκλο... Από την αρχή του κόσμου, το νερό ταξιδεύει ξανά και ξανά διανύοντας το ίδιο μακρινό, κυκλικό ταξίδι. Από τις θάλασσες και τη στεριά στην ατμόσφαιρα και ξανά πίσω δίνοντας παντού ζωή κι ενέργεια στη φύση...
Ποια είναι η κινητήριος δύναμη σε αυτό το ταξίδι του νερού;
Ο ήλιος! Από την ηλιακή ακτινοβολία, τα επιφανειακά νερά της γης, δηλαδή τα νερά που βρίσκονται σε θάλασσες, λίμνες, ποτάμια, αλλά και στα εδάφη της στεριάς θερμαίνονται και εξατμίζονται. Έτσι, το νερό από υγρό μετατρέπεται σε αέριο, δηλαδή σε υδρατμούς. Καθώς οι υδρατμοί κινούνται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, έρχονται σε επαφή με ψυχρές αέριες μάζες, συμπυκνώνονται και σχηματίζουν τα σύννεφα. Κι έτσι, οι υδρατμοί με το βάρος που αποκτούν, πέφτουν πάλι στη γη ως βροχή, χαλάζι ή χιόνι.
Το νερό που πέφτει στη στεριά περνάει στο υπέδαφος, απορροφάται από τις ρίζες των φυτών ή συνεχίζει το ταξίδι του προς τη θάλασσα, περνώντας μέσααπό ρυάκια, ποτάμια, και λίμνες. Αυτή η διαρκής ανακύκλωση του νερού ονομάζεται υδρολογικός κύκλος ή κύκλος του νερού.
Υπάρχει, δηλαδή μια σταθερή ποσότητα νερού που συνεχώς ανανεώνεται και “κινείται” σε έναν κλειστό κύκλο μεταξύ της θάλασσας, των σύννεφων και της γης. Οι άνθρωποι όπως και όλοι οι υπόλοιποι ζωντανοί οργανισμοί, χρησιμοποιούμε ξανά και ξανά το ίδιο νερό. Αν το σκεφτούμε, πίνουμε το ίδιο νερό που έπιναν κάποτε οι δεινόσαυροι!
Το ξέρετε αυτό;
Το νερό είναι το μοναδικό στοιχείο στη φύση που συναντάμε και στις τρεις φυσικές καταστάσεις: υγρό, στερεό και αέριο!
Από τη θάλασσα, τις λίμνες και τα ποτάμια εξατμίζεται κάθε λεπτό μια ποσότητα (ένα δισεκατομμύριο) κυβικών μέτρων νερού που επιστρέφει στην ατμόσφαιρα.
Το νερό, λοιπόν, σημαίνει ζωή, αφορά τη ζωή όλων μας και κάθε μορφή ζωής στον πλανήτη μας. Όχι τυχαία, αν παρατηρήσουμε τον πλανήτη Γη από το διάστημα, θα δούμε ότι φαίνεται σαν μια γαλάζια σφαίρα, γι’ αυτό λέγεται και “Γαλάζιος Πλανήτης”. Το 71% της επιφάνειας του Γαλάζιου Πλανήτη καλύπτεται από νερό. Το νερό, όμως, δεν είναι απεριόριστο. Και σίγουρα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις καθημερινές μας ανάγκες η μεγάλη ποσότητα νερού που βρίσκεται σε θάλασσες και ωκεανούς.
Πείραμα
Αν θέλετε να κατανοήσετε τον κύκλο του νερού, τοποθετήστε σε ένα μεγάλο σκεύος παγάκια και στη μέση ένα μικρό άδειο σκεύος. Σκεπάστε το μεγάλο σκεύος με μια μεμβράνη και στο κέντρο τοποθετήστε ένα κέρμα ή ένα πετραδάκι, ώστε να βρίσκεται πάνω από το κέντρο του μικρού δοχείου. Βάλτε το σκεύος στον ήλιο.Τι παρατηρείτε; Τι θα γίνει αν η μεμβράνη είναι βρώμικη;
Δραστηριότητα
Αν θέλετε να δείτε πόση είναι η ποσότητα γλυκού πόσιμου νερού που χρησιμοποιούμε για τις ανάγκες μας, κάντε την παρακάτω άσκηση:Φτιάξτε ένα κουτί σχήματος κύβου με διαστάσεις ενός μέτρου. Χωρίστε κάθε πλευρά του σε δέκα ίσα μέρη (ανά δέκα εκατοστά) και παρατηρήστε το μικρό κύβο, που αντιπροσωπεύει το ένα από τα εκατό κομμάτια του μεγάλου κύβου. Αν υποθέσουμε ότι ο μεγάλος κύβος περιέχει το σύνολο του νερού πάνω στον πλανήτη, τότε μόνο το κομμάτι του μικρού κύβου αντιπροσωπεύει την αναλογία σε γλυκό νερό.
Το ξέρετε αυτό;
Το νερό στους ωκεανούς (αλμυρό νερό) αντιπροσωπεύει μια ποσότητα 1.321.890.000 κυβικών χιλιομέτρων (km³), κι αποτελεί το 97,2% του νερού στον πλανήτη.Δύο της εκατό (2%) περίπου του νερού βρίσκεται στους πόλους και στους παγετώνες με τη μορφή πάγου. Το νερό στα ποτάμια, τις λίμνες και τα υπόγεια νερά (γλυκά νερά) αντιπροσωπεύουν μόνο το 0,6% περίπου της συνολικής ποσότητας νερού, περίπου 8.800 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού.
Δραστηριότητα
Προσπαθήστε να παρουσιάσετε τον κύκλο του νερού με διάφορους τρόπους μέσα στην τάξη: να σχεδιάσετε, να ζωγραφίσετε ή να δραματοποιήσετε το ταξίδι του νερού μέσα από τις διάφορες μορφές και διαδρομές του.
2. Νερό και κλίμα
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου
Προσπαθήστε να οργανώσετε στην τάξη σας μια έρευνα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου: τι είναι, πώς προκαλείται, πώς εκδηλώνεται, τι συνέπειες έχει στη Μεσόγειο και αλλού… Συγκροτήστε ομάδες και αναζητήστε υλικό από βιβλία, περιοδικά, τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ, το Διαδίκτυο..
Πώς δουλεύουν τα θερμοκήπια; Το ηλιακό φως μπαίνει στα θερμοκήπια και ζεσταίνει το χώρο και τα φυτά. Ενώ, όμως, η ακτινοβολία του ήλιου μπαίνει εύκολα μέσα στο θερμοκήπιο, μετά δεσμεύεται στο εσωτερικό του και δεν βγαίνει έξω, με αποτέλεσμα ο χώρος να ζεσταίνεται πολύ περισσότερο.
Τι σχέση μπορεί να έχει το νερό με το κλίμα;
Κι όμως έχει! Και μάλιστα πολύ μεγάλη σχέση! Το νερό καθορίζει το κλίμα κάθε περιοχής! Οι ωκεανοί παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του παγκόσμιου κλίματος. Ακόμα, και σε μια μικρή περιοχή, η ύπαρξη νερού επηρεάζει άμεσα το κλίμα, δροσίζοντας μας το καλοκαίρι και κάνοντας πιο ήπιο το κρύο του χειμώνα. Αλλαγές στα υδάτινα οικοσυστήματα, όπως η αποξήρανση μιας λίμνης αλλάζουν πολύ το κλίμα μιας περιοχής. Το νερό καθορίζεται από το κλίμα κάθε περιοχής! Κάθε αλλαγή του κλίματος επηρεάζει οπωσδήποτε και τα νερά μιας περιοχής ή του πλανήτη…
Γιατί τίποτα στο περιβάλλον δεν υπάρχει από μόνο του, καθετί συνδέεται με τα πάντα! Όπως το φαινόμενο του θερμοκηπίου… ένα από τα σοβαρότερα περιβαλλοντικά προβλήματα … φέρνει μια τεράστια αλλαγή στο κλίμα, που επηρεάζει δραματικά τη συμπεριφορά του νερού σε όλο τον κόσμο!
Αυτό μας επιτρέπει να καλλιεργούμε αγαθά, που χρειάζονται ζέστη, για να μεγαλώσουν όλες τις εποχές του χρόνου. Το ίδιο συμβαίνει και στη Γη. Τα αέρια που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα επιτρέπουν σε κάποιο μέρος της ακτινοβολίας του ήλιου να περάσει και να φτάσει στην επιφάνεια της γης, εμποδίζοντάς την, όμως, να επιστρέψει όλη στο διάστημα. Με αυτόν τον τρόπο ο πλανήτης μας είναι όσο ζεστός χρειάζεται για την ανάπτυξη της ζωής. Διαφορετικά, η θερμοκρασία θα ήταν περίπου -18οC όσο δηλαδή και η κατάψυξη του σπιτιού μας.
Ποιο είναι το πρόβλημα;
Το πρόβλημα είναι ότι τα βλαβερά αέρια (διοξείδιο του άνθρακα κά),που εκπέμπονται με τη χρήση (καύση) πετρελαίου, βενζίνης ή λιγνίτη, από τα αυτοκίνητα, τα εργοστάσια, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, συσσωρεύονται στην ατμόσφαιρα και κρατάνε πολύ περισσότερη ζέστη κοντά στην επιφάνεια του πλανήτη, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει η θερμοκρασία.
Ακραία καιρικά φαινόμενα!
Η αύξηση της θερμοκρασίας της Γης έχει σαν αποτέλεσμα να λιώνουν οι πάγοι στους πόλους, να αυξάνονται οι βροχές με έντονες πλημμύρες το χειμώνα και να μειώνονται το καλοκαίρι, με αποτέλεσμα να έχουμε έντονες ξηρασίες. Λόγω της τήξης των πάγων, ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν παράκτιες περιοχές. Στην περιοχή της Μεσογείου προβλέπεται ότι αν συνεχίσει να ανεβαίνει η στάθμη της θερμοκρασίας, θα αυξηθούν πολύ οι ξηρασίες. Επίσης, η αύξηση της θερμοκρασίας θα οδηγήσει σε μεγάλη μείωση των αποθεμάτων νερού ή υφαλμύρωσή τους σε όλη τη Μεσόγειο.
Δραστηριότητα
Πώς επηρεάζει η άνοδος της θερμοκρασίας τον κύκλο του νερού; Αναζητήστε το σχέδιο με τον κύκλο του νερού ή φτιάξτε ένα δικό σας! Παρακολουθήστε τα βέλη που δείχνουν τις κινήσεις του νερού και σημειώστε πώς επηρεάζεται ολόκληρο το ταξίδι του νερού στη φύση με τη Γη θερμότερη!
3. Νερό και πολιτισμός
Νερό, η πηγή των πολιτισμών.
Οι σημαντικότεροι πολιτισμοί γεννήθηκαν κοντά στο νερό. Ιδιαίτερα, στη Μεσόγειο το νερό έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτισμών.. Οι δρόμοι των ποταμών και των θαλασσών προμήθευαν στις ανθρώπινες κοινωνίες όχι μόνο νερό για τις καλλιέργειες και μέσα διατροφής, αλλά κι έναν ασφαλή κι εύκολο δρόμο για τις μετακινήσεις, το εμπόριο, τις ανταλλαγές προϊόντων, αλλά και την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, των λαών, των πολιτισμών!
Ο Αιγυπτιακός πολιτισμός συνέδεσε τη ζωή του με τον ποταμό Νείλο, ο πολιτισμός της Μεσοποταμίας με τον Τίγρη και τον Ευφράτη, ο ελληνικός πολιτισμός με τα πλούσια παράλια…
Η Μυθολογία του νερού
Στην ελληνική μυθολογία, αρκετοί ποταμοί παρουσιάζονταν ως θεοί! Ο Ωκεανός, ήταν ο τεράστιος ποταμός που ρέει γύρω από τη Γη, χωρίς εκβολές και πηγές. Ο Αχελώος ήταν ο πιο μεγαλοπρεπής από τους ποταμούς-γιους του Ωκεανού και είχε την ικανότητα να μεταμορφώνεται άλλοτε σε δράκο κι άλλοτε σε ταύρο.
Το νερό αρκετές φορές συνδέθηκε και με το φόβο! Γι’ αυτό, η θάλασσα και ο αγριεμένος ποταμός οδηγούσε τους ανθρώπους στο να εξευμενίζουν τους θεούς, για να αντιμετωπίσουν τους φόβους τους. Ο κατακλυσμός των νερών περιγράφεται, πολύ συχνά στη μυθολογία. Η πιο γνωστή ιστορία κατακλυσμού είναι αυτή του Νώε και της Κιβωτού του, από την Παλαιά Διαθήκη.
Πώς λένε «νερό» οι άνθρωποι στον κόσμο;
Δημιουργήστε έναν κατάλογο με το «νερό» σε διάφορες γλώσσες του κόσμου. Πώς λένε «νερό» στη μητρική τους γλώσσα οι συμμαθητές σας, που προέρχονται από άλλες χώρες;
Μοιάζουν όλες οι λέξεις του «νερού» μεταξύ τους;
Το ξέρετε αυτό;
Οι Κινέζοι αντιλαμβάνονταν τον κόσμο σαν μια άμαξα που γύρω της υπήρχαν τέσσερις θάλασσες. Ο Ουρανός ήταν η σκεπή της άμαξας και ανάμεσα στον Ουρανό και τη Γη βρίσκονταν τα αστέρια.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι η Γη βρισκόταν μέσα σε ένα ορθογώνιο κουτί, όπου γύρω της υπήρχε ένας ποταμός. Ο Ήλιος και η Σελήνη ταξίδευαν με βάρκες στον ουράνιο ποταμό.
Δραστηριότητα
Βρείτε παροιμίες κι εκφράσεις που να περικλείουν τη λέξη «νερό»!
Δε θα χρειαστεί να ψάξετε πολύ, γιατί το «νερό» υπάρχει παντού στη γλώσσα που μιλάμε! Αλλά τι θέλουν να πουν όλες αυτές οι φράσεις του νερού;
Αναζητήστε το βαθύτερο νόημα και δίδαγμά τους…
Έθιμα
Στην Ελλάδα, σε αρκετές περιοχές, οι άνθρωποι ακολουθούν έθιμα με το νερό, τα οποία νιώθουν ότι θα τους εξασφαλίσουν υγεία και ευτυχία. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς σε αρκετές περιοχές, οι άνθρωποι συνηθίζουν να πηγαίνουν στις δημόσιες βρύσες, για να γεμίσουν τις στάμνες με το καινούριο αγιοβασιλιάτικο νερό ή προσφέρουν γλυκίσματα, για να καλοπιάσουν τη νεράιδα ή το ξωτικό που ζει κοντά στις πηγές τους.
Δραστηριότητες
1Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Κάντε μια μικρή λαογραφική έρευνα! Αναζητήστε ήθη και έθιμα στον τόπο σας, που να σχετίζονται με το νερό! Μπορείτε ακόμη να ψάξετε στα έθιμα ολόκληρης της Μεσογείου… Η εργασία σας αυτή είναι μια πολύ ωραία ιδέα, για δημοσίευση στη σχολική εφημερίδα. Κι αν δεν έχετε, θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο φύλλο της!
2Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Το νερό ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες! Πώς παρουσιάζεται το νερό στις τέχνες; Ποιοι διάσημοι μουσικοί, ζωγράφοι, λογοτέχνες ασχολήθηκαν με τη μαγεία του νερού; Συλλέξτε πολύτιμο υλικό, εικόνες, κάρτες, φωτογραφίες, λογοτεχνικά κείμενα… και οργανώστε μια έκθεση καλλιτεχνικής δημιουργίας προσθέτοντας και δικά σας έργα!
3Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Θέλετε να ανακαλύψετε πόσο πλούσιος είναι ο κόσμος του νερού! Χωριστείτε σε ομάδες, μοιράστε χαρτιά και γράψτε μέσα σε 3 λεπτά, λέξεις που έχουν να κάνουν με το νερό. Θα δείτε πως ένας ολόκληρος υδάτινος κόσμος θα ξεχειλίσει μπροστά σας….
Παίξτε με τις λέξεις που δημιουργήσατε! Φτιάξτε στιχάκια, ποιήματα, τραγούδια! Μοιράστε μεταξύ σας λέξεις και ζητήστε από τους συμμαθητές σας να βρίσκουν λέξεις που δεν τους αποκαλύπτετε, αλλά τους βοηθάτε, ζωγραφίζοντας ή παρουσιάζοντας με παντομίμα το περιεχόμενό τους.
Ορθή χρήση νερού – κατάχρηση νερού
Ορθή χρήση νερού
Κατάχρηση νερού
Πλύσιμο φρούτων / λαχανικών.Με πλύσιμο και ξέβγαλμα σε λεκάνη, έως 25lt
Με ανοικτή βρύση: 150lt
Πλύσιμο πιάτων. Με πλύσιμο και ξέβγαλμα σε λεκάνη, έως 25lt
Με ανοικτή βρύση: 150lt
Πλύσιμο πιάτων στο πλυντήριο. Οικονομικό πρόγραμμα, έως 35lt
Μεγάλο πρόγραμμα: 150lt
Πλυντήριο ρούχων. Οικονομικό πρόγραμμα, έως 130lt
Μεγάλο πρόγραμμα: 300lt
Πλύσιμο δοντιών. Με προσεκτική χρήση νερού, έως 2lt
Με ανοικτή βρύση: 20lt
Ξύρισμα. Με προσεκτική χρήση νερού, έως 3lt
Με ανοικτή βρύση: 25lt
Καζανάκι. Με ρύθμιση του φλοτέρ (μέση ημερήσια οικογενειακή χρήση), έως 110lt
Χωρίς ρύθμιση φλοτέρ: 160lt
Με το ντους κλειστό όταν σαπουνίζεστε έως 40lt
Μπανιο σε γεμάτη μπανιέρα: 180lt, Ντους με το νερό να τρέχει: 120lt
Πλύσιμο αυτοκινήτου, εξωτερικών χώρων ή πότισμα. Με κουβά, οικονομία σε σύγκριση με το λάστιχο, έως 85%
Με λάστιχο ανά λεπτό: 50lt

• Η λέξη νερό. Βρίσκουν λέξεις της ίδιας οικογένειας (νερώνω, νέρωμα, νεροποντή, νεροπόλεμος, νερωμένο)
• Η σημασία της λέξης «ύδωρ». Σύνθετες και παράγωγες λέξεις (υδατικός, υδατοπρομήθεια, υδατάνθρακες, ενυδάτωση, αφυδάτωση, υδατοφράκτης))
• Έρευνα: Η λέξη νερό σε διάφορες γλώσσες. Τα παιδιά του σχολείου μας που κατάγονται από άλλες χώρες μας μαθαίνουν τη λέξη νερό στη γλώσσα τους. Οι λέξεις γράφονται σε τοίχο του σχολείου όπου γίνεται και σχέδιο.
• Ιστορίες, μύθοι, παραμύθια για το νερό. (Διαβάζουν, ρωτούν γονείς και παππούδες, βρίσκουν υλικό από βιβλία).
• Φτιάχνουν ακροστιχίδα με τη λέξη «νερό».
• Κάνουν ζωγραφιές, αντιστοιχίσεις, σταυρόλεξο.
• Το πόσιμο νερό και το μη πόσιμο. Τα παιδιά χωρίζουν το νερό στις δύο ομάδες ανάλογα με το πού το βρίσκουμε.
• Βρίσκουν επίθετα για τη λέξη «νερό» (γάργαρο, κρυστάλλινο, δροσερό)
• Η σημασία του νερού. Μαθαίνουν πώς το χρησιμοποιούμε. Δημιουργούν σταυρόλεξο, σχέδιο.
• Μια εβδομάδα χωρίς νερό. Πώς θα ζούσαμε; Διηγούνται τη φανταστική ιστορία και μετά τη γράφουν.
• Μαθαίνουν πού το βρίσκουμε; (βροχή, θάλασσα, ποτάμια, πηγάδια, λίμνη, έλος, υπόνομος, βρύση).
• Το πόσιμο νερό- Μαθαίνουν τη σημασία του για τον άνθρωπο και τα ζώα.
• Ο κύκλος του νερού- Περιγράφουν τη διαδικασία, μαθαίνουν το λεξιλόγιο (εξάτμιση, υδρατμοί, σύννεφα)
• Πώς είναι η ζωή των ανθρώπων που δεν έχουν νερό πόσιμο στα σπίτια τους; Κάνουν έρευνα από το διαδίκτυο, συλλέγουν φωτογραφίες.
• Πώς έρχεται στο σπίτι μας το νερό; Περιγράφουν το ταξίδι του νερού (από τον υδατοφράκτη στη βρύση)- Πάμε επίσκεψη σε υδατοφράκτη και διυλιστήριο νερού- Γίνεται εικονογράφηση του ταξιδιού.
• Γράφουν ποίημα / τραγούδι για το νερό.
• Το νερό –πώς ρυπαίνεται; (πετρέλαιο, χημικά, απόβλητα, όξινη βροχή, σκουπίδια, απορρίμματα). Προτείνουν τρόπους αντιμετώπισης.
• Φτιάχνουν την ακροστιχίδα της ρύπανσης.
• Σχηματίζουν σταυρόλεξο για τη ρύπανση .Φτιάχνουν την ακροστιχίδα της ρύπανσης.
• Σχηματίζουν σταυρόλεξο για τη ρύπανση.
• Ζωγραφίζουν αφίσα με μηνύματα /σχέδια για εξοικονόμηση νερού (διαγωνισμοί).
• Ετοιμάζουν πανό για την πρόσοψη του σχολείου.
• Συμμετέχουν σε εκστρατεία καθαριότητας μιας παραλίας/ αλυκής. Καταγράφουν σκουπίδια και άλλους παράγοντες που τη ρυπαίνουν.
• Γράφουν το δικό τους παραμύθι: Η πόλη με το μολυσμένο νερό( σε συνεργασία με άλλα σχολεία- διαδίκτυο)
• Οι έννοιες ανομβρία και λειψυδρία. Μελετούν κείμενα και άρθρα για το πρόβλημα στην Κύπρο. Σχηματίζουν κρυπτόλεξα και ακροστιχίδες.
• Συμπληρώνουν ερωτηματολόγιο για τη χρήση και την κατανάλωση του νερού στο σπίτι. Εξάγουν συμπεράσματα και δημιουργούν γραφικές παραστάσεις στον Η. Υ.
• Καταγράφουν τον σχολικό μετρητή νερού. Ελέγχουν την κατανάλωσης.
• Μελετούν τους λογαριασμούς νερού. Ποια στοιχεία περιέχουν , ποιοι μήνες έχουν μεγαλύτερη κατανάλωση και γιατί;
• Προτείνουν τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαμε να εξοικονομήσουμε νερό (φρουροί νερού, περιοριστικά μέτρα). Προμηθευόμαστε έντυπα από την υδατοπρομήθεια, διοργανώνουμε ομιλία από αρμόδιο – παίρνουν συνέντευξη.
• Γράφουν επιστολή σε αρμόδιους για προμήθεια ειδικών σακουλιών για τα καζανάκια.
• Καταγράφουν τις προτάσεις μας σε μορφή κανόνων- κώδικα ( σε συνεργασία με άλλα σχολεία).
• Κατασκευάζουν πινακίδες και σήματα και τα τοποθετούν στο σχολείο.
• Εικονογραφούν τις προτάσεις μας για εξοικονόμηση νερού σε κόμικς.
• Συντάσσουν το αλφάβητο του νερού.
• Φτιάχνουν κείμενα με μεταφορικές φράσεις που αναφέρονται στο νερό (π.χ τα έκανα θάλασσα, τα έκανε μούσκεμα κλπ)
• Φτιάχνουν γραφική παράσταση για την ατομική κατανάλωση νερού σε ποτήρια.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ: