• ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΕΧΕΙ ΠΡΟΚΥΨΕΙ ΑΠΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ (ΕΡΓΑΣΙΕΣ-ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ-ΣΧΕΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ) ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΗΣ Δ/ΝΣΗΣ Π.Ε. Γ΄ ΑΘΗΝΑΣ

Σάββατο 7 Ιανουαρίου 2012

ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ- ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Ο Κύκλος του Νερού

Η Γη ουσιαστικά είναι ένα κλειστό σύστημα. Το νερό που υπάρχει σ’ αυτήν υπάρχει από τότε που δημιουργήθηκε ο πλανήτης μας. Μόρια του νερού που πίνουμε σήμερα, σίγουρα θα είχαν χρησιμοποιηθεί και από τους δεινόσαυρους πριν εκατομμύρια χρόνια. Το νερό κινείται συνεχώς μέσω του αέναου κύκλου του, που ονομάζεται «Υδρολογικός Κύκλος» ή «Κύκλος του νερού».
Μ’ αυτή τη δραστηριότητα θα πειραματιστούμε και θα καταδείξουμε μερικούς από τους τρόπους με τους οποίους κινείται το νερό μέσω των φυσικών συστημάτων. Επίσης θα δούμε πως το νερό και η ατμόσφαιρα ρυπαίνονται και καθαρίζονται, πως ο κύκλος του νερού βοηθάει στο καθαρισμό του μολυσμένου νερού και θα γνωρίσουμε το ρόλο των φυτών, των οργανισμών και του εδάφους σ’ αυτές τις διαδικασίες.
Το νερό, σαν θάλασσα, ποτάμι, λίμνη, βροχή, χιόνι, πάγος, χαλάζι, δρόσος, πάχνη, πηγή (κοινή ή ιαματική), πηγάδι, νερόμυλος, κανάλι, καταρράκτης και τόσα άλλα, έχει σημαδέψει (έχει γράψει) τη Μυθολογία, την Ιστορία, τη Λαογραφία, τις Θρησκείες και τη Θρησκειολογία, την Επιστήμη, τη Φιλοσοφία, τις Τέχνες, τα Γράμματα. Αποτελεί το αποκλειστικό αντικείμενο, τη βάση ή βασικό στοιχείο Επιστημών. Αντιπροσωπεύει το αγίασμα και τον καθαρμό σε όλες τις θρησκείες. Εχει γεννήσει θρύλους και δοξασίες, έχει εμπνεύσει παραμύθια. Εχει γεννήσει, συντηρήσει, αναπτύξει και καταστρέψει πολιτισμούς. Εχει πνίξει πόλεις και χωριά, έχει διψάσει λαούς, έχει γκρεμίσει βουνά και ανθρώπινα έργα, έχει αποθέσει στη θάλασσα τεράστιους όγκους γης στο δρόμο προς το Πανεπίπεδο. Μετασχηματίζεται αενάως, στο πλαίσιο του υδρολογικού κύκλου, σε ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, απορροή, κατείσδυση, εξάτμιση και διαπνοή και πάλι κατακρημνίσματα. Το νερό είναι η ίδια η ζωή, είναι η φύση, είναι το περιβάλλον, είναι η ίδια η ύπαρξη (Γ. Στουρνάρας, 2004)
Το νερό συνεχώς αλλάζει μορφές. Κινείται από τον ουρανό προς τη γη και πάλι πίσω στον ουρανό. Αυτό λέγεται κύκλος του νερού. Το νερό επιστρέφει στη γη ως βροχή, χιόνι, χιονόνερο, ή χαλάζι. Κάποιες ποσότητες νερού διαποτίζουν το έδαφος και αποθηκεύονται ως υπόγεια νερά. Το υπόλοιπο ρέει στα ρυάκια, τις λίμνες, τους ποταμούς, και τους ωκεανούς. Ο ήλιος θερμαίνει το επιφανειακό νερό και το μετατρέπει σε υδρατμούς. Αυτή η διαδικασία λέγεται εξάτμιση. Με την εξάτμιση το νερό απομακρύνεται από οποιαδήποτε επιφάνεια. Τα φυτά με τη διαδικασία της διαπνοής και της επιδερμικής εξάτμισης από την επιφάνεια των φύλλων, οι άνθρωποι και τα ζώα με τη διαδικασία της εφίδρωσης και της εξάτμισης του ιδρώτα τους αποδίδουν επίσης ποσότητες υδρατμών στην ατμόσφαιρα. Οι ζεστοί υδρατμοί ανέρχονται προς στον ουρανό και διαμορφώνουν τα σύννεφα. Όταν οι υδρατμοί στα σύννεφα συμπυκνωθούν, λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας που επικρατεί στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, δεν μπορούν να συγκρατήσουν το νερό που περιέχουν και το απελευθερώνουν με τη μορφή βροχής χιονιού και των άλλων κατακρημνισμάτων πίσω στη γη. Εδώ ο κύκλος του νερού ολοκληρώνεται και αρχίζει πάλι. Ο αέναος «Κύκλος του Νερού» είναι η βασική έννοια της Μετεωρολογίας.

Ο Κύκλος του Νερού με πλαστελίνη

Κατασκευή Μοντέλου του Κύκλου του Νερού
Υλικά
Θα περιγράψουμε τον κύκλο του νερού χρησιμοποιώντας:
Τρία πλαστικά μπουκάλια αναψυκτικών των δυο λίτρων με τα πώματά τους (μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μπουκάλια του ενάμισι λίτρου)
60 εκατοστά χοντρό φυτίλι (βαμβακερό)
Ένα κουτάκι από φωτογραφικό φιλμ
Χώμα, νερό, παγάκια, μικρά φυτά (υδροχαρή) ή σπόρους, ψαλίδι,
Κάλυμμα από ένα κουτί (π.χ. φωτοαντιγραφικό χαρτί)
Ένα καρφί, διάφανη κολλητική ταινία και μαχαίρι
Σχετικό Βίντεο από το μενού: «Βίντεο / Κλειστό Οικοσύστημα»
Τρόπος Κατασκευής:

1. Αφαιρέστε τις ετικέτες από τα τρία πλαστικά μπουκάλια. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα στεγνωτήρα μαλλιών για να μην μείνουν υπολείμματα από την ετικέτα.
2. Κόψτε με το μαχαίρι, χρησιμοποιώντας για ασφάλεια το κάλυμμα από το φωτοαντιγραφικό χαρτί, το ένα μπουκάλι (Α) (ΠΡΟΣΟΧΗ! Απαραίτητη η παρουσία ενός ενήλικα)

3। Κόψτε και τα δυο άλλα μπουκάλια (Β, Γ) 4. Ανοίξτε μια τρύπα με ένα καρφί στο πώμα του ενός μπουκαλιού (Β) και περάστε ένα κομμάτι φιτίλι περίπου 40-60 εκατοστά (εικόνα 4). (προσέξτε το φιτίλι να περισσεύει κάτω από το πώμα περίπου 5 εκατοστά). Βιδώστε το πώμα στο μπουκάλι


5. Δέστε γύρω από το λαιμό ενός μπουκαλιού (χωρίς να έχετε βγάλει το πώμα) ένα κομμάτι φιτίλι και αφήστε να κρέμεται για περίπου 7 εκατοστά.
6. Ρίξτε λίγο χώμα στο μπουκάλι (Β). Φυτέψτε τα φυτά σας. Φροντίστε, όταν ρίχνετε το χώμα το φιτίλι να στέκεται όρθιο. Ρίξτε χώμα μέχρι να σκεπαστεί το φιτίλι και τα φυτά σας να έχουν φυτευτεί σωστά. 7. Τοποθετήστε σε κάποιο σημείο του μπουκαλιού (Β) μέσα στο χώμα το κουτάκι από το φιλμ.
8. Ρίξτε στο μπουκάλι (Α) τόσο νερό ώστε όταν τοποθετήστε το μπουκάλι (Β), το φιτίλι που περισσεύει από το πώμα να υγραίνεται. (Το νερό στο μπουκάλι (Α) προσομοιώνει τα υπόγεια νερά) 9. Στερεώστε τα δυο μπουκάλια με διάφανη κολλητική ταινία.
10. Στερεώστε και το τρίτο μπουκάλι (Γ), φροντίζοντας το φιτίλι του να κρέμεται μέσα στο κουτί του φιλμ (αυτή θα είναι η «λίμνη μας). Στερεώστε τα δυο μπουκάλια με διάφανη κολλητική ταινία.
11. Ρίξτε νερό και πάγο στο τρίτο μπουκάλι (Γ). Περιμένετε λίγο και κάντε τις παρατηρήσεις σας.
12. Τις επόμενες μέρες κοιτάξτε στο κουτάκι του φιλμ.
Τρόπος λειτουργίας του μοντέλου και επισημάνσεις στο παράρτημα.
Φύλλο Εργασίας:
Ποιο από το υλικά που χρησιμοποιήσαμε, στο μοντέλο μας, βοηθάει τα φυτά μας να διατηρηθούν στη ζωή; Θα χρειαστούν άραγε πότισμα τα φυτά μας;
Συζητήστε με τα υπόλοιπα μέλη και δικαιολογήστε την απάντησή σας.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Συζήτησε με το δάσκαλό σου για τη διαφορά της διαπνοής από την (επιδερμική) εξάτμιση του νερού στα φυτά.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Τι θα συνέβαινε αν για κάποιο λόγο διαταρασσόταν κάποια από τις φάσεις του κύκλου του νερού;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Ποια η σημασία του πάγου στο πείραμά μας;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Το νερό στη «λίμνη» μας μπορεί να περιέχει ακαθαρσίες (ρύπους); Πώς μπορείς να δικαιολογήσεις την απάντησή σου;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Τι αντιπροσωπεύει το νερό στο μπουκάλι (Α);
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Μπορείς να περιγράψεις με λίγα λόγια τις φάσεις του κύκλου του νερού που παρατηρείς στην παραπάνω κατασκευή;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………